Witte Sokken

Witte sportsokken zijn al minstens een jaar of twintig taboe. Zelf draag ik ze ook al jaren niet. Tijdens mijn basisschooljaren gaven ze nog blijk van de voorzienigheid van mijn moeder. Via de sportsok gaf ze me de vrijheid van de zestig graden was. De zuiverende werking van het bleekmiddel betekende een schone lei elke keer dat ik er met jeugdvrienden en broertjes op uittrok. Elke dag begon een nieuw avontuur. Elk avontuur eindigde zoals in de stripalbums die we ’s avonds in bed lazen. Wij werden bij thuiskomst verwelkomt met een feestmaal van onze geduldig luisterende moeders, die gevraagd of ongevraagd het naadje van de kous te weten kwamen. Of nu Luikse wafels, everzwijn of pannenkoeken op het program stonden: eigenlijk was de eindrapportage overbodig, omdat mijn moeder de volgende morgen genoeg informatie haalde uit de staat van mijn eerder nog sneeuwwitte sokken. Maar anders dan in de foute reclame van enkele jaren terug (waarin een vrouw haar kinderen bespioneert aan de hand van hun besmeurde kleren), was mijn moeder zich bewust van het gevoelige karakter van de informatie die we achterlieten op onze sokken. De kunstenaar die ze is, beschouwde de witte hulzen dan ook eerder als een canvas, of als het bijna overbodige resultaat van een kunstperformance.

Op de middelbare school veranderde dit drastisch.
Het avontuur maakte plaats voor het spel, met zijn eigen intrinsieke regels. De sportsok liet haar ware ik zien. Het elastische canvas dat onze avonturen verbeeldde verwerd tot een star instrument met een ontluisterende doeltreffendheid. Een puber zweet, een sportsok absorbeert. En daarmee verliest de witte sok haar noodzakelijkheid. Een technische oplossing wordt per slot van rekening altijd opgevolgd door een andere en als men een beter puberzweet absorptie instrument heeft gevonden verdwijnt de sportsok als vanzelf van het toneel.

Hoe star deze nieuwe werkelijkheid kon zijn werd duidelijk tijdens de gymles. Nu werden witte sportsokken namelijk deel van het eufemistisch genoemde ‘gym tenue’ dat wij keurig op een rij ter inspectie moesten aanbieden. Het is niet voor niets dat sport zo hoog in het vaandel stond in Nazi-Duitsland, met zijn hybride ideologie van militarisme, sociaal-darwinisme, eugenetisch ge-experimenteer, Freikörper Kultur en epigonistisch burgerressentiment. Nergens is de voorliefde voor geüniformeerde pubers op een rij zo groot als in Triumpf des Willens of tijdens de gymles.

Daarmee verliest de sportsok ook daadwerkelijk al haar onschuld. Nooit kunnen we terug naar het onbevlekte canvas, dat wij als performance kunstenaars verrijkten met dagelijkse avonturen. Het is het spel dat we leren spelen. En als het puntje bij paaltje komt gaan we ervoor in het gelid staan; als de regels dat van ons verlangen. "Een regel, zoals in elk spel, is en blijft een regel. Anders flikkert de hele zooi in elkaar," zei mijn gymleraar ooit briesend. In de weeromstuit verwisselen we voorzienigheid echter met instrumentaliteit en moeders begrip met onverschilligheid. We waren niet onverschillig. We waren naïef, maar durfden wel vuil te worden. Terwijl de smetvrees van het totalitaire denken de handen vele malen vuiler heeft laten worden. En deze vlekken krijg je er ook op zestig graden niet uit.

(Originally posted in B!nk #2 www.binkbink.nl, text written 23-12-2010)